Doğru otopark çözümü neden önemli?

Konuya otopark nedir sorusuyla başlayacak olursak, çoğunlukla akla yan yana dizilmiş dikdörtgen park yerleri ve aralarındaki araç yollarının basit kombinasyonu gelmektedir. Her ne kadar ülkemizde özellikle de lüks sitelerin ve AVM’lerin yaygınlaşmasıyla beraber hem estetik düzeyi hem de kullanıcı konforu yüksek otoparkların sayısı çoğalmaya başladıysa da, halen dolambaçlı giriş çıkış yollarıyla dar manevra alanları ve yetersiz aydınlatma içeren örneklerle karşılaşmanız daha olasıdır. Yoğun yapılaşma içeren kent merkezlerinde ise rastgele binaların arasına tıka basa dizilmiş araçlardan oluşan ve sadece adı “otopark” olan doğaçlama park alanları ise en kanıksamış olduğumuz çözümdür. Bunun böyle olmasının nedeni ise çoğunlukla plansız gelişen kentleşme ve ona bağlı yapılaşmanın araçlar için herhangi bir park alanı öngörmemesinden kaynaklanmaktadır. Ancak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından hazırlanan Yeni Otopark Yönetmeliği’ne göre bundan böyle toplu konutlar, halkın toplu kullanımına açık sinema, disko, düğün salonu, tiyatro, hastane, oteller gibi mekânlarda otopark ihtiyacının bina bünyesinde karşılanması zorunlu olacak. Her 20 metrekarelik alan için bir park yeri şartı aranacak. Her 3 daireye bir park yeri şartı yerine, daire başına bir park yeri yapılacak. Bunun dışında yol, meydan, yeşil saha, parklar ya da okul gibi kamu kurumlarının taşınmazlarına ait bahçelerin altı da yeraltı otoparkı olabilecek. Bu otoparklarda, ağaç dokusu dikkate alınacak. Otopark alanlarının yüzde 1’i bisiklet ve motosiklet park yeri olarak ayrılacak. Yaya alanları ve kaldırımları otopark olarak düzenlenemeyecek. Ancak en önemli adım, otopark bedeli uygulamasının kaldırılıyor olmasıdır. Böylece, otopark bedeli ödeyerek, otopark yapımı zorunluluğundan kurtulmanın önüne geçilecek. Otopark alanı, tapuda belirtilecek. Otopark yapılamayan binalarda ise yürüyüş mesafesindeki başka bir otoparktan yer gösterilmesi ve tapuya şerh edilmesi zorunlu olacak. Bu durumda yapıyla bütünleşik otoparklar ve açık alanların altındaki yeraltı otoparkları önem kazanacaktır. Yapıyla bütünleşik otoparklar özellikle yeni modern sitelerde, AVM’lerde, kültür merkezlerinde veya hastanelerde çoğunlukla ana yapının bodrum katlarında planlanmaktadır. Burada önemli olan ana yapının taşıyıcı sisteminin park yerlerinin 2.50 x 5.00 metrelik ölçüleriyle uyumlu olmasıdır. Bu nedenle ilk planlama aşamasından itibaren otopark planlamasının da sürece dâhil edilmesiyle, en doğru çözüm elde edilmektedir. İSPARK Cihangir Katlı Otopark Diğer önemli bir konu da öngörülen araç sayısına ve devinimine göre doğru otopark kapasitesini belirlemektir. Site veya ofis gibi sabit kullanıcılı yapılarda nispeten daha sıkışık çözümler öngörülebilirken, AVM veya hastane gibi değişken kullanıcılı yapılarda açık ve ferah park yeri düzenlemesi büyük önem kazanmaktadır. Bizde park yerleri çoğunlukla dik tasarlanırken, kullanıcı konforu açısından park yerine tek manevrada giriş çıkışı sağlayan 45° ile 80° arasındaki dizim açıları özellikle toplu kullanımına açık park yerleri için idealdir. Açık alanların altına inşa edilen otoparklarda ise en önemli konu, araçlar için uygun park yeri oluştururken üstteki yaşam alanı kalitesini azaltmayan hatta artıran bir çözüm sunabilmektir. Burada da kuşkusuz otopark giriş ve çıkışları büyük önem kazanmaktadır. Özellikle eğitim kurumları söz konusu olduğunda, öğrencilerin yaya yolu ile yeraltı otoparkının araç trafiği mümkün olduğunca birbirinden ayrılmalı ve ek bir trafik yoğunluğuna neden olmamalıdır. Yeni Otopark Yönetmeliği’nde özellikle AVM gibi kapalı otoparkı içeren yapılara giriş çıkışlarda zorlanılması nedeniyle eğim ve genişlik şartı da öngörüldü. Buna göre, otopark giriş kapısı genişliği net 2.75 metreden, otopark iç yüksekliği net 2.10 metreden az olmayacak. Rampa eğimi yüzde 15’ten fazla, dönüş yolu genişliği de 7 metreden az olmayacak. Bu önlemler kuşkusuz ki eğitim kurumları söz konusu olduğunda, daha büyük önem kazanmaktadır. Özellikle yoğun saatlerde otopark giriş ve çıkışlarında oluşabilecek yığılmalar için mutlaka otoparkın dışında ve içinde uygun bekleme alanları öngörülmelidir. Aksi takdirde otoparklar, araç trafiğini rahatlamak yerine ek trafik sorunlarına ve otopark kullanıcıları ile semt sakinleri arasında çakışmalara neden olabilmektedir. Teknik açıdan bakacak olursak, otopark yapılarının öncellikle işlevsel trafik objeleri olduğunu görebiliriz. Aynen yol, köprü veya endüstriyel yapılar gibi hep sınırlı alanlar içersinde nesnel ve olabildiğince ekonomik çözümler sunmak zorundadırlar. Araç ve yayalara işlevsel hareket alanı oluştururken, konumlarına ve işlevlerine uygun bir tasarım göstermeli, var olan trafik ağına sorunsuz bağlanmalı ve gerekli tabela ile işaret donanımını içermelidirler. Bu açıdan aynı zamanda son derece karmaşık yapılardır söz konusu olan. Şişhane Yeraltı Otoparkı Bunun dışında günümüzde otoparklar sadece araçlar için değil, engelli sürücüler ile yayalar ve çocuklu aileler ile kadınlara yönelik özel ve güvenli olarak da tasarlanmaktadır. Bunun sonucunda da hem araçlar hem onların kullanıcıları için güler yüzlü ve kullanıcı dostu otopark yapıları ortaya çıkmaktadır. Havalandırma ile iklimlendirmeden aydınlatmaya ve yangın koruma konseptlerinden yönlendirme sistemlerine kadar planlama ve tasarımdaki tüm teknik ayrıntılar,  otoparkların sadece kullanıcılar değil işletmeciler açısından da kullanım kolaylığı içermelerini ve sürdürülebilir olmalarını sağlamaktadır. Bu açıdan otoparklar aynı zamanda akıllı yapılardır. Otoparklarla ilgili en kapsamlı ve ayrıntılı bilgi ise Otopark Tasarımı kitabında yer almaktadır. Her türden otopark yapısı için modern bir planlama anlayışının yanı sıra tasarım ve yapım bilgileri de içeren bu kitap, Almanca ile İngilizce baskılarından sonra Otopark İşletmecileri Derneği ve İSPARK İstanbul Otopark İşletmecileri Ticaret AŞ’nin katkılarıyla Türkçe olarak da YEM kitapevi tarafından yayımlanmıştır. GIVT mbH (Gesellschaft für Innovative Verkehrstechnologien / Yenilikçi Trafik Teknolojileri) şirketinin kurucusu olan Dr. Ilja Irmscher ve ekibi, bu kitapla konusunda uzman tasarımcı ve uygulamacıların uzun yıllara dayalı birikimlerini akademik titizlik ve bütüncül bir yaklaşımla ele alarak, kullanıcı dostu, ekonomik ve işlevsel otoparkların yapımına katkıda bulunmayı hedeflemiştir. Neredeyse 25 yıldır her türlü park mekân ve yapıları için bütünleşik konseptler geliştiren GIVT mbH şirketi, otomobiller, büyük araçlar, motosikletler ve bisikletler olmak üzere, durağan trafiğin tüm alanlarında uzmanlaşmış olan bağımsız bir mühendislik ve planlama ofisidir.  Park mekânı planlamaları ve trafik ölçümleri,  yerüstü ve yeraltı otopark planlamaları, otomatik park sistemlerinin planlaması, iyileştirme planlamaları, ekonomiklik analizleri, ARGE çalışmaları, sertifikalandırmalar ve bilirkişi raporları, uzmanlıkları arasında yer alan konulardır. Çünkü doğru otopark çözümü tüm bu alanları kapsamaktadır ve sadece park alanı gereksinimine en ekonomik, işlevsel ve estetik çözümü sunmakla kalmayıp, bulunduğu bölgenin yaşam kalitesini de artırmakta veya yeniden kazandırmaktadır. Bu bağlamda GIVT şirketi İstanbul şubesiyle artık doğrudan Türkiye’de her tür otopark çözümüne her alanda daha yoğun hizmet vermeye hazırdır. Daha fazla bilgi için bkz: www.givt.de