Münih’te Donnersbergerstraße Yeraltı Semt Otoparkı Şehrin merkezi mesken bölgelerinde her türlü sosyal aktivite ve hizmete yakın olarak yaşamak ve aynı zamanda trafik ve de aracını park etme derdinden uzak olmak, çok cazip bir düşünce değil mi? Hele buna bir de kaliteli kentsel yaşam alanı eklemek? Hayali bile güzel. Ancak günümüzdeki teknolojik gelişmeler ve yeni kent yaşamı anlayışıyla o kadar da uzak olmayan bir çözüm. Bu açıdan Münih’teki Yeraltı Semt Otoparkı kuşkusuz yakından bakılmaya değer bir örnek. Mimari ve Şehircilik   Eyalet başkenti olan Münih, yüksek park gereksinimi olan bölgelerde ücretli semt otoparkları inşa etmektedir. Bu program çerçevesinde Donnersbergerstraße adlı caddenin altında yer alan semt otoparkı pilot proje olarak seçilmiştir. Mevcut yapılaşma yerüstü otoparkına veya rampalar üzerinden erişilen geleneksel yeraltı otopark çözümüne izin vermediğinden, alternatif olarak bölgenin koşullarına uyum sağlayabilecek ince uzun otomatik park sistemi tercih edilmiştir. Kapasitesi – bundan önce caddenin üzerinde yer alan 110 adet park yerine karşılık – 284 araç kapsamaktadır. Parlak havalandırma bacaları olan dört adet teslim kabini ve silindir şeklindeki servis girişinin dışında, caddenin altında yer alan yüksek teknolojiye işaret eden başka herhangi bir unsur yoktur. Bunların arasında ise küçük yeşil adalara ve kaldırım kafelerine yer açılarak, yeni bir kentsel yaşam alanı oluşturulmuştur. Semt sakinleri seçkin ve konforlu bir şekilde yeraltına park ederken, mağaza ve kafe ziyaretçileri için de yerüstünde 50 adet kamuya açık park yeri düzenlenmiştir.   Teslim kabinlerinin cam cepheleri ve genel boyutları engelli sürücülere uygun görüş ve yeterli kullanım alanı sağlarken, şeffaf oluşları cadde boyunca yer alan mağaza ve kafeler açısından görsel engel teşkil etmelerini önlemiştir. Bu bağlamda bizde örneğin Bağdat Caddesi ve yan arterleri gibi benzer kentsel bir yapılaşma içeren şehir bölgeleri için cazip bir çözüm örneği oluşturmaktadır. Konstrüksiyon ve İşlevsellik   Otomatik park sistemi büyük ölçüde birbirinden bağımsız çalışan ve ayrı yangın bölümleri içeren iki adet Wöhr Multiparker 740’den,  yani çok araçlı otomatik raf sistemlerinden oluşmaktadır. Her raf sisteminde iki sıralı, dört katlı çelik podyumlar bulunmaktadır. Ortalarında ise yatay ilerleyen ve dikey çalışan konveyörler (aktarma mekanizmaları) yer almaktadır. Konveyörler araçları zemin katındaki teslim kabininden alıp,  yatay bant sistemiyle yer altındaki park raflarına yerleştirmektedirler. Tersinden de oradan çıkarıp yükledikleri araçları tekrar çıkıştaki teslim kabinine aktarmaktadırlar. Konveyörlerin sayıları ve kapasiteleri olabildiğince yüksek tutulmuştur. Teslim kabinleri ana trafik akışı göz önünde tutularak, caddenin doğu tarafına yerleştirilmiştir. Teslim kabinlerinin çift kapılı oluşu hem ön araç girişini ve hem de ön araç çıkışını mümkün kıldığından, ek döner mekanizmalara gerek kalmamıştır. Araçların teslim edilme süreleri ortalama 137 saniyedir.   Otomatik yeraltı otoparkının orta kısmında, bina otomasyonunu ve tesisatı içeren servis bölümü yer almakta ve zemin üstündeki yuvarlak hatlı yapısıyla, kabin girişinin viraj çizgisini tamamlamaktadır. Bu otomatik yeraltı semt otoparkı, ADAC tarafından sertifikaya değer görülmüştür.   Kapak Yapım Yöntemi (Top Down Kazı Yöntemi)   Her ne kadar hazır beton sistemi oldukça yaygın olup, özellikle yeraltı ile bağımsız planlanmış yerüstü otopark yapımında kullanılsa da, tonoz konstrüksiyonlarda kalıp giderleri çok yüksek olabilmektedir. Bu yüzden de Donnersbergerstraße’de inşa edilen yeraltı otoparkında kullanımı ve trafiği olabildiğince az kesintiye uğratmak adına hazır beton yerine kapak yapım yöntemi tercih edilmiştir.    Kapak yapım yönteminde en önemli adımlar:   Üzeri boşaltıldıktan sonra inşaat alanının kapak derinliğinde (kapak profili ve kapak örtüsüne bağlı olarak iki veya üç metre) kazılması; Etrafında yer alan duvarların çepeçevre inşa edilmesi (örneğin kaya zemine kadar uzanan fore kazık duvar sistemiyle, gereğinde yan ankraj takviyesiyle); Alt kısmı kuvvetlendirilmiş olan kapağın inşa edilmesi; Kapağın altında yer alan yapı hacminin kepçeli toprak hafriyatıyla oyulması; Alt zemin plakasının inşa edilmesi; Ara katların, rampaların ve içyapı elemanlarıyla donanımın inşa edilmesi.   Yüzeydeki zemin geçici olarak kullanıma (tekrar) açılmış ve yapım sürecinin bitiminde son halini almıştır. İnce uzun yapılarda, kapak yöntemi yapı boyunca farklı aşamalarla uygulanabilmektedir. Kullanılan yapım sistemleri kapağın yüzerek kırılması ya da su çatlakları gibi temel sorunlarla karşılaşmamak için her bir projede ayrı, ama özellikle de yeraltı otoparklarında detaylı teknolojik incelemeler gerektirmektedir.   Bu bağlamda Münih’teki Donnersbergerstraße Yeraltı Semt Otoparkı kentsel yaşam alanı kazandırmak açısından olduğu kadar teknolojik yönüyle de sıra dışı ve ilham verici bir örnektir.   Zuhal Nakay Y. Mimar / Otopark Uzmanı     Kaynak: Otopark Tasarımı http://www.mimarizm.com/haberler/otopark-tasariminin-turkiye-deki-en-kapsamli-rehberi_118057