TESİS YÖNETİMİNDE ENERJİ VERİMLİLİĞİ ve İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ

Enerji 21730+ kez okundu.
 

TESİS YÖNETİMİNDE ENERJİ VERİMLİLİĞİ ve İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ

21.yüzyılla birlikte insanların şehirleşme oranlarına bağlı olarak alışkanlıklarında ve ihtiyaçlarında, büyük değişimler olmuştur.
(IN FACILITY MANAGEMENT ENERGY EFFICIENCY and CLIMATE CHANGE) GİRİŞ: 21.yüzyılla birlikte insanların şehirleşme oranlarına bağlı olarak alışkanlıklarında ve ihtiyaçlarında, büyük değişimler olmuştur. Türkiye’mizde enerjiye, 2021’de 50 milyar $ vermişken, 2022 yılında bu miktar 100 Milyar $ çıkmıştır. Bu enerjinin yaklaşık %36’sı konutlarda kullanılmakta olup, bu veriye göre 2022 yılında 36 milyar $ yapılarda kullanmanmışız. Son yıllarda tüm sektörlerde sosyal yaşamdaki değişikliklere bağlı olarak hızlı değişim ve gelişim olmuştur. Bu durum inşaat sektöründeki yapılaşmaların özellik ve çeşitliliğinde değişiklik yaratırken, bu değişikliklere bağlı olarak inşaat sektöründen beklentiler artmıştır. Bunların sonucu olarak yapı sektörünün tesis yönetimi hizmeti ile ilişkisi önem kazanmıştır. Son zamanlarda ki sosyal yaşamdaki değişiklikler aynı zamanda gayrimenkul piyasasında gerçekleşen satışların artmasına sebep olmuştur. Kullanıcılar açısından yaşam konforunun ve memnuniyetinin artması amacıyla gayrimenkul sahipleri ya da yatırımcılar gayrimenkullerinde değer artış beklentisi oluşmuştur. Büyük maddi değer olarak ifade eden bu yatırımlar için gayrimenkulde değer kaybını önlemek amacıyla tesis yönetimi kavramının büyük önem kazanmasına sebep olmuştur. Tesis yönetiminde, birçok birbiriyle bağlantılı olan faaliyetlerin yürütülmesinde görev alan destek gruplarında profesyonel yönetim anlayışına hakim, özellikle gayrimenkul değerleme ve yönetimi alanında uzmanlara olan ihtiyacın giderek artmıştır. Ana konumuza girmeden önce tesis yönetiminin tarihçesi bilmek ve tesis yönetiminin nedir sorusuna cevap bulmak gerekir. TESİSLERİN, İNSANLIK TARİHİ KADAR ESKİ OLDUĞUNU SÖYLERSEK MÜBALAĞA YAPMIŞ OLMAYIZ. Şüphesiz bilinen tarihin ilk yapılarında da, o ihtişamlı yapıların korunması ve temizliği belirli bir düzen ve disiplin içerisinde yapılmaktaydı.2 Mezar yapıları ve piramitler ile o dönemlerin yönetim saraylarını, tesislerin ve tesis yönetimin ilkel dönemi olarak görmek yanlış olmayacaktır.2 Saraylar, ibadethaneler, anıt mezarlar ve hanlar gibi yapılar her zaman bakım, onarım, korunma ve temizlik gibi tesis yönetimin en temel kapsamına dahil olmuşlardır.2 (Resim-I: İstanbul Tarihi Resmi İnternet Sitesi [https://istanbultarihi.ist/302-topkapi-sarayi]) 1478 yılında Fatih Sultan Mehmet Han tarafından yaptırılan, Topkapı Sarayı’da (Resmi-I) sayıları 800'e varan temizlik, mutfak ve diğer hizmetle görevli çalışanlar, yaklaşık 4.000 insana hizmet sağlamaktan sorumluydu.4 Türkiye’de Tesis Yönetim Cumhuriyet öncesi döneme bakacak olursak, Selçuklu Devleti ve Osmanlı İmparatorluğu’nda kervansaray ve hanların bakım, onarım, koruma ve temizliğinden sorumlu olan kişilere odabaşı veya han odabaşı denilmekteydi.2 Odabaşılık mevkiindekiler o kadar önemli ve yetkili kişilerdi ki resmi olarak itibar görmekte ve devlet tarafından muhatap alınmaktaydılar. Özellikle sarayın hizmetlerini gören görevliler Enderun Mektebi denilen dönemin en iyi eğitim kurumlarında eğitilerek görevlendirilir ve en üst odabaşılık makamı olan Has Odabaşı makamına getirilmekteydiler. 2 Zaman geçtikçe binalar ve yapılar, çevre içerisindeki tesisler de değişime uğramış ve gelişmiştir. Bu değişim beraberinde Tesis Yönetim alanında farklılaşmayı, sistematik ve profesyonel bir gelişimi beraberinde getirmiştir.2 Tesis Yönetimi kavramı ilk defa Amerika Birleşik Devletleri’nde kullanılmaya başlamıştır. Tesis Yönetimi (FM–Facilities Management) terimi ilk olarak 1950’den sonra bir Amerikan firması olan EDS’nin (Electronic Data Systems) kurucusu Ross Perot tarafından kullanılmıştır. 2 70’li yıllarda yaşanan enerji krizi sebebiyle maliyetlerin minimize edilmesi büyük önem kazandığında, ofis malzemeleri üretimi yapan Herman Miller, 1979 yılında bir grup ofis ve bina kullanıcısını ve çeşitli mülk danışmanlarını bir araya getirdi ve Tesis Yönetimi Enstitüsü (FMI – Facility Management Institute) kuruldu. Böylece tesis yönetimi sektörel anlamda güçlü şekilde temsil edilmeye başlamış oldu.2 Mayıs 1980'de George Graves, tesis yönetimi derneği için resmi bir organizasyon temeli oluşturmak üzere Houston, Teksas, ABD'de bir toplantıya ev sahipliği yaptı. Toplantının sonunda, Ulusal Tesis Yönetimi Derneği'nin (NFMA) bir anayasası, tüzüğü, geçici memurları ve ulusal olarak genişleme planları vardı.1 Ekim 1980'deki ilk NFMA toplantısında 47 katılımcı vardı. 25'i derneğin doğrudan üyesiydi. Houston'dan gelen katılımcılar, derneğin ilk bölümünün kurulmasına yardımcı oldu ve ikinci yıllık ulusal konferansa ev sahipliği yapmayı taahhüt etti.1  International Facility Management Association 1982'de Toronto Bölümünün tüzüğü ile NFMA, adını resmi olarak Uluslararası Tesis Yönetimi Derneği (IFMA) olarak değiştirdi ve ABD, Michigan, Ann Arbor'da kar amacı gütmeyen bir dernek olarak kuruldu.1 Şu anda IFMA, dünya çapında 100'den fazla ülkede 23.000'den fazla üyenin mesleki ihtiyaçlarını destekleyen 60'tan fazla çalışanı istihdam etmektedir. IFMA'nın Houston, Teksas, ABD'deki orijinal Hizmet Mükemmeliyet Merkezi'ne (SCOE) ek olarak, IFMA EMEA, Çin ve Hindistan, derneğin eğitim, bilgilendirme ve ağ kaynaklarını doğrudan bu bölgelerdeki üyelere ulaştırır.1 Dünya genelinde tesis yönetimi pazarının 2020'de 1,25 Trilyon Usd değerinde olduğu ve 2023'den 2030'a kadar hızla büyüyerek 2,5 Trilyon Usd üzerine çıkacağı tahmin ediliyor.2 Türkiye’de ise özellikle 2007 yılından itibariyle canlanan tesis yönetim pazarı, hizmet sektöründe çok büyük bir yer kaplamaktadır. Bu sebeple, sektörel olarak geleceği yakalamak ve erken metodolojiler geliştirmek, daha sistemli ve organize bir gelişim göstermek için geçmişe hakim olmak gerekir.2 1980’den sonra tesis yönetim temel olarak Sert TY (Hard FM) ve Yumuşak TY (Soft FM) olarak iki temel alana ayrılarak dış kaynak kullanımına yönelmiştir. Soft FM; temizlik, catering, yemek hizmetleri, posta hizmetleri gibi faaliyetleri yürütürken, Hard FM; elektrik, mekanik, ısıtma, havalandırma, sıhhi tesisat, bina kontrolü, bina yönetimi, yangın güvenliği gibi daha çok teknik konulara odaklanmıştır.2 Uluslararası Standardizasyon Örgütü (ISO) ilk olarak 2017 yılında bu kavramı tanımlayarak ISO 41000 standartlarının bir parçası yapmıştır. 5 Bu standarttaki tanımlama şu şekildedir: “Tesis Yönetimi (FM), insanların yaşam kalitesini ve temel işletmenin verimliliğini arttırmak amacıyla inşa edilen çevre içinde insanları, yeri ve süreci bütünleştiren organizasyonel işlevdir (ISO, 2017).” 5 Ciddi yatırım bedelleri ile inşa edilen modern ve akıllı tesislerde yaşayanların hayatlarına kalite ve konfor kazandırmanın yanında tesislerin ömürlerinin uzatılması, onlara maddi ve manevi değer kazandırılması, optimum maliyetlerle yaşatılması ve tasarım aşamasında hedeflenen konfor düzeyinin korunması temel ilkeler arasında yer alır. 3 Tesislerde, yaşam kalitesini korumak ve katkıda bulunmak için fiziki ortamların ihtiyaç duyduğu; enerji, güvenlik, temizlik için zaman ve kaynak harcanmak zorundadır. Bu aşamada tesislerin gerek duyduğu hizmetlerin idare edilmesi ihtiyacında tesis yönetimi, çözüm ortağı olarak ayrı bir iş ve uzmanlık kolu şeklinde ortaya çıkmıştır. 3 Uluslararası Tesis Yönetimi Kuruluşu IFMA (International Facility Management Association) tarafından tesis yönetimi; “İnsan, yer, süreç ve teknolojiyi entegre ederek yapılı çevrenin işlevselliğini, konforunu, güvenliğini ve verimliliğini sağlamak için birden fazla disiplini kapsayan bir meslektir.” olarak tanımlanmaktadır. 3 Dünya genelinde sektörüne yön veren IFMA, ISO TC/267 Teknik Grubuna katılarak 2018 yılında yayınlanan, ISO 41000 Tesis Yönetim Standardının geliştirilmesinde kilit rol oynamıştır. 1 Dünyada 2010-2030 yılları arasında; ulaşım, binalar ve sanayide verimlilik sağlanması ve yeni teknolojilere yönelik 8,3 trilyon dolarlık yatırımın gerçekleşmesi durumunda; aynı dönemde küresel ölçekte 8,6 trilyon dolar tasarruf edileceği (WWF, 2011), AB’nin ise Enerji Verimliliği Direktifi gereği, 2020 yılına kadar %20 enerji verimliliği hedefine (yıllık değeri 60 milyar Euro) ulaşması öngörülmektedir. Ulusal enerji verimliliği eylem kapsamında Türkiye’nin 2023 yılında birincil enerji tüketiminin %14 azaltılması, 2023 yılına kadar kümülatif olarak 23,9 MTEP tasarruf sağlanması ve bu tasarruf için 10,9 milyar ABD doları yatırım yapılması, yatırımlar sonucunda 2033 yılına kadar kümülatif tasarruf miktarının 30,2 milyar ABD doları olması öngörülmektedir (ETKB, 2018). Bu çalışmalar ışığında, enerji verimliliği yatırımlarının kendini amorti ettiği söylenebilir. 6 [Ton eşdeğer petrol (TEP), bir ton ham petrolün yanmasıyla elde edilen enerjiye karşılık gelen enerji birimidir. Yaklaşık olarak 10 milyon kcal enerjiyi ifade eder.] YAŞADIĞIMIZ ÇAĞIN EN BÜYÜK SORUNU DA KÜRESEL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİDİR. Küresel sıcaklık ortalamalarının Sanayi Devrimi öncesi düzeyinin 2°C’nin üzerine yükselmesini engellemek, yaşamsal öneme sahiptir. Atmosfere salınan karbondioksit ve diğer sera gazlarının çoğu enerji üretiminden ve kullanımından kaynaklanır. Birim enerji başına daha çok enerji hizmeti ve ürünü almak anlamına gelen enerji verimliliği, enerjide %73’ler seviyesinde olan dışa bağımlılık oranımızın azaltılmasında ve iklim değişikliği ile mücadelenin etkinliğinin artırılmasında büyük bir önem taşır. Enerji ihtiyacını, dolayısıyla emisyonlarımızı azaltmanın en ekonomik ve etkin yolu enerji verimliliğinin sağlanmasıdır. Uluslararası Enerji Ajansı’nın (UEA) en son senaryoları, enerji verimliliğinin 2050 yılında toplam karbondioksit emisyonlarının azalmasının %31-53’ünü oluşturabileceğini tahmin etmektedir. 7 Enerji verimliliği, tüm sektörlerde geniş kapsamlı dönüşümü zorunlu kılıyor. Bununla birlikte; yeni iş imkanları yaratıyor, yeni açılımlar getiriyor. Peki, neden erteleniyor? Düşük karbon ekonomisine geçiş; hem yerel, hem ulusal hem de küresel ölçekte, yeni iş imkanları, yeni endüstriler, yeni pazarlar ve daha verimli, daha üretken ve daha yeşil bir ekonomi için bir başlangıç noktası olabilir. Enerji verimliliği uzun vadede, emisyonların azaltılmasının yanı sıra, pahalı ve sınırlı bir kaynak olan petrol ve doğal gaza bağımlılığın azaltılması için en etkin seçenektir. İşin kilit noktası, en verimli ekipmanın yatırım maliyetinin karşılanması için gerekli kaynağın oluşturulmasıdır. Sonuç olarak; enerji verimliliğine yönelik teknolojileri geliştirmek ve bunu ucuz hale getirerek yaygınlaştırmak ertelenemeyecek bir öncelik halini almak zorundadır. 7 ENERJİ: İŞ YAPABİLME KABİLİYETİNE ENERJİ DENİR. Günümüzde enerji ihtiyacını karşılarken yenilenebilir ve yenilenemez enerji kaynakları kullanılmaktadır. 21.yüzyılla birlikte: yenilenemez enerji kaynakları tükenmekte olduğundan, yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelmek zorunda kalınmıştır. 8 Enerji Kaynakları: 1-           Yenilenebilir (Rüzgar, Güneş, Dalga, Gel-git, Hidro, Jeotermal, Biyokütle vs.) 2-           Yenilenemez (Petrol, Kömür, Doğalgaz, Nükleer, Odun vs.) Sanayi Devrimi, Avrupa'da 18. yüzyıl ve 19. yüzyıllarda yeni buluşların üretime olan etkisi ve buhar gücüyle çalışan makinelerin makineleşmiş endüstriyi doğurması, bu gelişmelerinde Avrupa'da ve 19. Yüzyılla - 20. yüzyılla da tüm dünyada enerjiye duyulan ihtiyaç her geçen gün katlayarak artırmıştır. 21. yüzyılla birlikte enerjiye ihtiyaç hat safhaya ulaşmıştır. 8 BM'nin (Birleşmiş Milletler) Dünya Nüfus Tahminleri Raporu'na göre, dünya genelinde 2023 yılında 8 milyar olan nüfus, 2030 yılında 8,6 milyara, 2040 yılında 9,3 milyara, 2050 yılında 10 milyara ve 2100 yılında 11,2 milyara ulaşacak. 8 Mevcut veri bizlere 27 sene içinde yani 2050’ta dünyadaki nüfus 2 milyar artacağını, 77 sene sonra yani 2100 yılında ise 3,2 milyar artacağını bizlere vermektedir. 8 Türkiye İstatistik Kurumu ( TÜİK ) verilerinden yaptığımız hesaplamaya göre 2023 yılında 85 milyon iken 2050 yılında 100 milyon olacağı ön görmektedir. 8 İnsan popülasyonunu artma verisi bize; dünyamızın, önümüzdeki yüz yıllarda nüfus artışıyla birlikte enerji talebinin de artacağını vermektedir. 8 ENERJİ VERİMLİLİĞİ NEDİR? ENERJİ VERİMLİLİĞİ, YAŞAM STANDARDIMIZI, ÜRETİM KALİTESİNİ VE MİKTARINI DÜŞÜRMEDEN, DAHA AZ ENERJİ KULLANARAK AYNI MİKTARDAKİ İŞİ YAPABİLMEKTİR. Başka bir deyişle; enerji verimliliği birim hizmet ya da ürün miktarında enerji tüketimini azaltmaktır. Gaz, buhar, ısı, hava ve elektrikteki enerji kayıpları enerji verimliliğiyle önlenir, atıklar değerlendirilir ya da gelişmiş teknolojiler kullanılarak, üretimi düşürmeden enerji talebi azaltılır. 7 Enerji verimliliği; daha verimli enerji kaynaklarının kullanımının yanı sıra gelişmiş endüstriyel süreçler ve enerji geri kazanımları gibi etkinliği artırıcı önlemlerle de gerçekleştirilebilir. Bununla birlikte; enerji verimliliğinin mutlaka teknolojik dönüşümlerle elde edilmesi gerekmez. Verimlilik, kamuoyunda farkındalık oluşmasını, kamusal düzenlemelerin yaşama geçirilmesini, sektörel dönüşümü hızlandıran ve verimliliği teşvik eden yasal düzenlemelerin devreye sokulmasını kapsayan uzun soluklu bir süreçtir. 7 İklim değişikliğine neden olan emisyonları ve fosil yakıtlara bağımlılığı azaltmak için yenilenebilir enerji kullanımının artmasının ve mevcut enerji talebinin düşürülmesi gerekir. Enerji talebinin düşürülmesinde enerji verimliliği çok önemli bir role sahiptir. Enerjiyi verimli kullanmak, sera gazı emisyonlarının azaltılmasında en hızlı ve maliyeti en düşük çözümdür. Özellikle; hızla artan dünya nüfusu göz önünde bulundurulduğunda, artan talebin karşılanmasında enerji verimliliğinin ne denli önemli olduğu daha iyi anlaşılır. 7 Evrendeki yaşamın kaynağı olan enerji, bir işi yapmak için harcanan emeğin tümüdür. Yürümek, beslenmek, evimizi ısıtmak ya da saçımızı kurutmak enerji kullanımına birer örnektir. Günlük yaşantımızda gereksinimlerimizi karşılarken enerjiyi verimli kullanarak, bütçemize, ülke ekonomisine ve doğanın korunmasına katkı sağlamamız mümkündür. 7 Günlük yaşantımızın hemen her anında, enerjiyi verimli kullanmaya yönelik büyük bir potansiyel bulunur. Isıtma, soğutma, aydınlatma ve ulaşım gereksinimlerimizi karşılarken, elektrikli ev aletlerini kullanırken yapabileceğimiz küçük değişikliklerle enerjiyi daha verimli kullanabilir, iklim değişikliğiyle mücadele edebiliriz. Enerji verimliliği yalnızca iklim değişikliğiyle mücadele etmek ya da daha az fatura ödemek için değil, kendi konforumuza katkı sağlamak için de önemlidir. Örneğin, yalıtımı yapılmış bir ev kışın daha sıcak, yazın daha serin olur. A+ enerji sınıfı bir buzdolabı daha az enerji kullanmanın yanı sıra daha az gürültü ve daha az buzlanma yapar. 7 Enerji verimliliği, mevcut teknolojilerin iyileştirilmesi ya da yeni teknolojilerin kullanılmasıyla tüketilen enerji miktarının azaltılmasıdır. Verimlilik, niteliği ve niceliği düşürmeden, en az girdiyle en çok çıktının elde edilmesi anlamına gelir. 7 Dünyanın her yerinde enerji, daha verimli kullanılabilir. Türkiye’nin de enerji verimliliği ile ilgili atabileceği pek çok adım bulunmaktadır. Enerji masraflarının düşürülmesiyle elde edilen tasarruf, enerji ithalatının azalmasıyla ekonomide dışa bağımlığının giderilmesi, çevresel iyileşme ve iklim değişikliğiyle mücadele, verimli enerji kullanımının yararlarından yalnızca birkaçıdır. 7 ENERJİ VERİMLİLİĞİNİN İKLİM DEĞİŞİKLİĞİYLE MÜCADELEDEKİ ROLÜ: Atmosferdeki sera gazı emisyonlarının %77’si, petrol, kömür, doğal gaz gibi fosil yakıtların yanmasıyla oluşur. Günümüzde, başlıca sera gazlarından olan karbondioksitin atmosferdeki miktarı, doğanın kabul edebileceği miktardan çok daha hızlı artmaktadır. Bunun sonucunda, yeryüzünün ortalama sıcaklığı geçtiğimiz yüzyıl içinde 0,7°C artmıştır. Enerji üretiminde ve tüketimindeki tüm süreçlerde açığa çıkan emisyonlar, iklim değişikliğinin en önemli nedenidir. Buna ek olarak kömür ve doğal gaz gibi yakıtların kullanımı, sera gazlarının yanı sıra azot oksitler ve sülfür oksitler gibi zehirli gazlar açığa çıkarmakta, bu gazlar asit yağmuru gibi birçok sağlık ve çevre sorununa neden olmaktadır. Enerji ihtiyacını, dolayısıyla emisyonları azaltmanın en ekonomik ve etkin yolu enerji verimliliğidir. 2010-2030 yılları arasında; ulaşım, binalar ve sanayide verimlilik sağlanması ve yeni teknolojilere yönelik 8,3 trilyon dolarlık yatırımın gerçekleşmesi durumunda; aynı dönemde küresel ölçekte 8,6 trilyon dolar tasarruf edilebilecektir. 7  Başka bir deyişle, verimlilik için yapılan yatırım kendi kendini karşılamaktadır. İklim değişikliğiyle mücadelede vazgeçilmez öneme sahip olan enerji verimliliği, artan enerji ihtiyacı için doğal kaynakların tahribini önlemenin yanı sıra ekonomik açıdan da kârlıdır. 7  WWF-Türkiye tarafından yayınlanan, İklim Çözümleri 2050: Türkiye Vizyonu’ adlı raporda da belirtildiği üzere, 2020-2025 yılları itibariyle nüfus ve kalkınma düzeyi artarken, enerji verimliliği sayesinde tahmini talep yılda %39 oranında azaltılabilir. Enerji verimliliği ve düşük karbon ekonomisine uygun enerji türleri kullanılarak bir yandan kalkınma ve refah seviyesinin artması sağlanırken, diğer yandan yoğunluğu düşük ve fosil kaynaklı olmayan enerji biçimlerinin yaygınlaştırılması mümkün olabilir. Enerji arzında güvenliğin sağlanmasında, %73’ler seviyesinde olan dışa bağımlılık oranı ve bundan kaynaklanan risklerin azaltılmasında ve iklim değişikliğiyle mücadelede etkinliğin artırılmasında, enerjinin üretiminden kullanımına kadar tüm süreçte verimliliğin sağlanması, israfın önlenmesi ve enerji yoğunluğunun azaltılması büyük bir önem taşımaktadır. 7  Sürdürülebilirlik penceresinden baktığımızda, enerji tüketimindeki artış en aza indirilirken, refah seviyesinin yükseltilmesi düşük karbon ekonomisiyle mümkündür. Enerji yoğunluğunu azaltırken, ekonomik büyümeyi dengelemek ve enerji tüketimini azaltmak, hükümet politikalarında önceliklendirilmelidir. Karbon yoğunluğunun düşürülmesini hedefleyen politikalar yerel, ulusal ve küresel ölçekte benimsenmelidir. 7 TEKNOLOJİNİ GELİŞMESİYLE; ENERJİYİ DAHA AZ TÜKETEREK, ÜRETİMİMİZİ ARTIRMAMIZ MÜMKÜN OLACAKTIR. SeaPearl Ataköy projemiz 2013 yılından beri devam etmekte olup, 2023 yılı itibariyle de sona ermiştir. Son etabımız, SeaPearl Ataköy Hastane Projemizde (Medicana Ataköy Hastanesi, 11 Eylül 2023 tarihinde beri aktif çalışmaktadır.); Mekanik Sistemlerimizde, çok verimli komponentlerin kullanılması, sistem entegrasyonların iyi yapılması, mekanik otomasyonun etkin kullanılması ve tasarım ile uygulamadaki inovatif yaklaşımlarla Elektrikte %36,  Doğalgazda %39 tasarruf bir yapı kurgulanmıştır. Yazımda vurgulamak istediğim “Enerji Verimliliği ve İklim Değişikliği” vurgusuna, uygulama olarak aslında çok güzel bir örnek olmuştur. Elektromekanik alanda nerdeyse tüm sistemleri görebileceğimiz hastane uygulamalarında; pasif yangın durdurucuları, sıhhi tesisat, pissu tesisatı, sulu yangın söndürme tesisatı, gazlı yangın söndürme tesisatı (Projemizde uygulama olarak, Novec1230 tercih edilmiştir.), ısıtma tesisatı, soğutma tesisatı, havalandırma tesisatı, duman egzoz ve basınçlandırma tesisatı, vrv tesisatı, yağmur tesisatı, sifonik sistem tesisatı, pnömatik sistem tesisatı, sismik uygulamalar, medikalgaz tesisatı, yağ ayırıcı sistemler, kojenerasyon sistemleri, gri su tesisatı, trijenerasyon sistemleri, mekanik sistemler otomasyonları, yangın sistemi otomasyonu, medikal cihaz otomasyon ve sistemsel entegrasyonlar (mekanik, elektrik, medikal, otomasyon vs) vs tümünü bir arada görülecek yapılar olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu vesileyle de emeği geçen tüm ilgililere bir kez daha teşekkür etmek isterim. SeaPearl Ataköy Hastane (Medicana Ataköy Hastanesi) projemizde ayrıca, tüm klima santrallerinde uv-c lambası, hijyenik klima santrallerinde ise ultrasonik nemlendirme cihazı, kullanma sıcak suyu temininde tam hijyenik boyler, ses probleminin minimize etmek için akustik panjur, lejyoner hastalığını bertarafa edecek vana sistemi ile otomasyon kurgulaması vs. türü projesel onlarca iyileştirmelerle hastalarımız, çalışanlarımız ve misafirlerimize uluslararası standartların üstünde kalite, konfor ve güvenlik sağlanmıştır. Seapearl Ataköy Hastane Projemizde, Yaklaşık %40 Emsallerine Göre Daha Verimli Olma Sebeplerin Başında Gelen Bazı Hususlarsa; SONUÇ: Enerjiyi, verimli kullandığımız takdirde; İklim Değişimine müspet anlamda katkımız olmaktadır. Enerji verimliliği bu kampsam bakmamız, hepimiz için çok önem vermemiz gerek bir husus olarak karşımıza çıkmaktadır. Ürettiğimiz yapılarda; enerjinin ve enerji kaynaklarının etkin ve verimli kullanılması, enerji israfının önlenmesi, enerji maliyetlerinin azaltılması ve çevrenin korunmasını sağlamak için asgari olarak binanın enerji ihtiyacı ve enerji tüketim sınıflandırması, yalıtım özellikleri ve ısıtma ve soğutma sistemlerinin verimi konularında elimizden gelen tüm gayreti göstermek tüm toplum paydaşlarını görevidir. Binanın enerji kullanımı azaltmasının nedenlerden birisi de dünyada iklim kuşaklarından yararlanmaktır. Dünyada farklı iklim kuşakları vardır. Bizler yaşadığımız binaları, iklim koşullarına göre tasarlamak zorundayız. En ince ayrıntısına kadar düşünüp, hayata geçirmekten aslında mükellefiz.  Binanın enerji sistemini en masrafsız ve tasarruf sağlayacak şekilde, inceleyerek ve tasarlayarak, mimari tasarımlar geliştirerek uygulamamız gerekir. Aynı yapıyı; Erzurum’da yaparken ki kriterimizle Ankara’da ya da İstanbul’da yapılmasını projelendirip kurguladığımızdaki kriterlerimiz çok farklıdır. Örneğin Eylül 2023’de bitirdiğimiz, SeaPearl Ataköy Hastane (Medicana Ataköy Hastanesi) İstanbul Bakırköy ilçesinde olup, denize çok yakın olması sebebiyle dış alanda konumlandırdığımız tüm cihazlarımız denizsuyunun rüzgarla gelme sebebiyle korozyon tehlikesine karşı ekstra önlem alınmıştır. Benzeri önemler, nem konusunda da alınmıştır. Aynı yapı örneği, İstanbul Başakşehir ilçesinde olsaydı bu konuyla ilgili hassasiyet daha az olurdu. Tabi bu hassasiyetten dolayı alınan ürünler, özel üretim olması sebebiyle maliyetlerimizi de yükseltmiştir. Bizden sonra gelecek nesillere yani çocuklarımıza, yaşanabilecek bir dünya bırakmak, onlara borcumuzdur. Çünkü onlara da ödünç aldık ve onlara olması gerektiği gibi teslim etmemiz gerekmez mi? Asgari enerji tüketimiyle ilgili sorumluluğumuz, tüm topluma, hatta dünyaya karşı bir görev olarak atfetmemiz gerekir. Not: 31. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, 21-23 Eylül 2023 tarihlerinde İstanbul Nişantaşı Üniversitesi Neotech Kampüste gerçekleştirilen organizasyondaki TESYÖN Kurucu Yönetim Kurulu Üyesi olarak yaptığım sunumum teknik makaleye çevrilmiş halidir.  (Magic Mechanic Meetings© yazı dizisi devam edecek…) KAYNAKÇA: 1-) IFMA https://www.ifma.org/ 2-) Tesis Yönetim Tarihi ve Geleceği https://www.insaattedarik.com.tr/makale/tesis-yonetimin-tarihi-ve-gelecegi/ 3-) Tesis Yönetimi Nedir? Küresel ve Ulusal Ölçekten Bakış https://emsal.com/tesis-yonetimi-nedir-kuresel-ve-ulusal-olcekten-bakis/ 4-) Topkapı Sarayı https://tr.wikipedia.org/wiki/Topkapı_Sarayı 5-) Tesis Yönetimi Kapsamında Ankara Arcadium Avm Yönetim Örneğinin İncelenmesi https://javstudies.com/files/javstudies_makaleler/b89efbd0-4827-4d87-9803-fbb987749a72.pdf 6-) Türkiye’nin Enerji Verimliliği Ve İklim Değişikliği Performansı: Mevcut Durum Ve Gelecek Projeksiyonu https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/929379 7-) Enerji Verimliliği ve İklim Değişikliği https://wwftr.awsassets.panda.org/downloads/wwf_enerjiverimliligi.pdf 8-) Ülkemizde Enerji İle İlgili Veriler https://www.sektorumdergisi.com/ulkemizde-enerji-ile-ilgili-veriler/ [Not: Yazıdaki resimler bilgi amaçlı konulmuştur. Yayınlamasında telif ihlali anlamında sıkıntı yaşanması adına, gerekli prosedürleri yapılması yayıncı kuruluşa aittir. Teknik yazı ve/veya makale de, alıntı yapılan kaynaklar “kaynakça” kısmında belirtilmektedir. Lütfen bu konuda gerekli hassasiyeti gösteriniz.] Semih ÇALAPKULU Makina Mühendisi semihcalapkulu@hotmail.com
21.yüzyılla birlikte insanların şehirleşme oranlarına bağlı olarak alışkanlıklarında ve ihtiyaçlarında, büyük değişimler olmuştur.

(IN FACILITY MANAGEMENT ENERGY EFFICIENCY and CLIMATE CHANGE)

GİRİŞ:

21.yüzyılla birlikte insanların şehirleşme oranlarına bağlı olarak alışkanlıklarında ve ihtiyaçlarında, büyük değişimler olmuştur.

Türkiye’mizde enerjiye, 2021’de 50 milyar $ vermişken, 2022 yılında bu miktar 100 Milyar $ çıkmıştır.

Bu enerjinin yaklaşık %36’sı konutlarda kullanılmakta olup, bu veriye göre 2022 yılında 36 milyar $ yapılarda kullanmanmışız.

Son yıllarda tüm sektörlerde sosyal yaşamdaki değişikliklere bağlı olarak hızlı değişim ve gelişim olmuştur. Bu durum inşaat sektöründeki yapılaşmaların özellik ve çeşitliliğinde değişiklik yaratırken, bu değişikliklere bağlı olarak inşaat sektöründen beklentiler artmıştır. Bunların sonucu olarak yapı sektörünün tesis yönetimi hizmeti ile ilişkisi önem kazanmıştır.

Son zamanlarda ki sosyal yaşamdaki değişiklikler aynı zamanda gayrimenkul piyasasında gerçekleşen satışların artmasına sebep olmuştur. Kullanıcılar açısından yaşam konforunun ve memnuniyetinin artması amacıyla gayrimenkul sahipleri ya da yatırımcılar gayrimenkullerinde değer artış beklentisi oluşmuştur.

Büyük maddi değer olarak ifade eden bu yatırımlar için gayrimenkulde değer kaybını önlemek amacıyla tesis yönetimi kavramının büyük önem kazanmasına sebep olmuştur. Tesis yönetiminde, birçok birbiriyle bağlantılı olan faaliyetlerin yürütülmesinde görev alan destek gruplarında profesyonel yönetim anlayışına hakim, özellikle gayrimenkul değerleme ve yönetimi alanında uzmanlara olan ihtiyacın giderek artmıştır.

Ana konumuza girmeden önce tesis yönetiminin tarihçesi bilmek ve tesis yönetiminin nedir sorusuna cevap bulmak gerekir.

TESİSLERİN, İNSANLIK TARİHİ KADAR ESKİ OLDUĞUNU SÖYLERSEK MÜBALAĞA YAPMIŞ OLMAYIZ.

Şüphesiz bilinen tarihin ilk yapılarında da, o ihtişamlı yapıların korunması ve temizliği belirli bir düzen ve disiplin içerisinde yapılmaktaydı.2

Mezar yapıları ve piramitler ile o dönemlerin yönetim saraylarını, tesislerin ve tesis yönetimin ilkel dönemi olarak görmek yanlış olmayacaktır.2

Saraylar, ibadethaneler, anıt mezarlar ve hanlar gibi yapılar her zaman bakım, onarım, korunma ve temizlik gibi tesis yönetimin en temel kapsamına dahil olmuşlardır.2

(Resim-I: İstanbul Tarihi Resmi İnternet Sitesi [https://istanbultarihi.ist/302-topkapi-sarayi])

1478 yılında Fatih Sultan Mehmet Han tarafından yaptırılan, Topkapı Sarayı’da (Resmi-I) sayıları 800'e varan temizlik, mutfak ve diğer hizmetle görevli çalışanlar, yaklaşık 4.000 insana hizmet sağlamaktan sorumluydu.4

Türkiye’de Tesis Yönetim Cumhuriyet öncesi döneme bakacak olursak, Selçuklu Devleti ve Osmanlı İmparatorluğu’nda kervansaray ve hanların bakım, onarım, koruma ve temizliğinden sorumlu olan kişilere odabaşı veya han odabaşı denilmekteydi.2

Odabaşılık mevkiindekiler o kadar önemli ve yetkili kişilerdi ki resmi olarak itibar görmekte ve devlet tarafından muhatap alınmaktaydılar. Özellikle sarayın hizmetlerini gören görevliler Enderun Mektebi denilen dönemin en iyi eğitim kurumlarında eğitilerek görevlendirilir ve en üst odabaşılık makamı olan Has Odabaşı makamına getirilmekteydiler. 2

Zaman geçtikçe binalar ve yapılar, çevre içerisindeki tesisler de değişime uğramış ve gelişmiştir. Bu değişim beraberinde Tesis Yönetim alanında farklılaşmayı, sistematik ve profesyonel bir gelişimi beraberinde getirmiştir.2

Tesis Yönetimi kavramı ilk defa Amerika Birleşik Devletleri’nde kullanılmaya başlamıştır.

Tesis Yönetimi (FM–Facilities Management) terimi ilk olarak 1950’den sonra bir Amerikan firması olan EDS’nin (Electronic Data Systems) kurucusu Ross Perot tarafından kullanılmıştır. 2

70’li yıllarda yaşanan enerji krizi sebebiyle maliyetlerin minimize edilmesi büyük önem kazandığında, ofis malzemeleri üretimi yapan Herman Miller, 1979 yılında bir grup ofis ve bina kullanıcısını ve çeşitli mülk danışmanlarını bir araya getirdi ve Tesis Yönetimi Enstitüsü (FMI – Facility Management Institute) kuruldu. Böylece tesis yönetimi sektörel anlamda güçlü şekilde temsil edilmeye başlamış oldu.2

Mayıs 1980'de George Graves, tesis yönetimi derneği için resmi bir organizasyon temeli oluşturmak üzere Houston, Teksas, ABD'de bir toplantıya ev sahipliği yaptı. Toplantının sonunda, Ulusal Tesis Yönetimi Derneği'nin (NFMA) bir anayasası, tüzüğü, geçici memurları ve ulusal olarak genişleme planları vardı.1

Ekim 1980'deki ilk NFMA toplantısında 47 katılımcı vardı. 25'i derneğin doğrudan üyesiydi. Houston'dan gelen katılımcılar, derneğin ilk bölümünün kurulmasına yardımcı oldu ve ikinci yıllık ulusal konferansa ev sahipliği yapmayı taahhüt etti.1

 International Facility Management Association

1982'de Toronto Bölümünün tüzüğü ile NFMA, adını resmi olarak Uluslararası Tesis Yönetimi Derneği (IFMA) olarak değiştirdi ve ABD, Michigan, Ann Arbor'da kar amacı gütmeyen bir dernek olarak kuruldu.1

Şu anda IFMA, dünya çapında 100'den fazla ülkede 23.000'den fazla üyenin mesleki ihtiyaçlarını destekleyen 60'tan fazla çalışanı istihdam etmektedir. IFMA'nın Houston, Teksas, ABD'deki orijinal Hizmet Mükemmeliyet Merkezi'ne (SCOE) ek olarak, IFMA EMEA, Çin ve Hindistan, derneğin eğitim, bilgilendirme ve ağ kaynaklarını doğrudan bu bölgelerdeki üyelere ulaştırır.1

Dünya genelinde tesis yönetimi pazarının 2020'de 1,25 Trilyon Usd değerinde olduğu ve 2023'den 2030'a kadar hızla büyüyerek 2,5 Trilyon Usd üzerine çıkacağı tahmin ediliyor.2

Türkiye’de ise özellikle 2007 yılından itibariyle canlanan tesis yönetim pazarı, hizmet sektöründe çok büyük bir yer kaplamaktadır. Bu sebeple, sektörel olarak geleceği yakalamak ve erken metodolojiler geliştirmek, daha sistemli ve organize bir gelişim göstermek için geçmişe hakim olmak gerekir.2

1980’den sonra tesis yönetim temel olarak Sert TY (Hard FM) ve Yumuşak TY (Soft FM) olarak iki temel alana ayrılarak dış kaynak kullanımına yönelmiştir. Soft FM; temizlik, catering, yemek hizmetleri, posta hizmetleri gibi faaliyetleri yürütürken, Hard FM; elektrik, mekanik, ısıtma, havalandırma, sıhhi tesisat, bina kontrolü, bina yönetimi, yangın güvenliği gibi daha çok teknik konulara odaklanmıştır.2

Uluslararası Standardizasyon Örgütü (ISO) ilk olarak 2017 yılında bu kavramı tanımlayarak ISO 41000 standartlarının bir parçası yapmıştır. 5

Bu standarttaki tanımlama şu şekildedir: “ Tesis Yönetimi (FM), insanların yaşam kalitesini ve temel işletmenin verimliliğini arttırmak amacıyla inşa edilen çevre içinde insanları, yeri ve süreci bütünleştiren organizasyonel işlevdir (ISO, 2017).” 5

Ciddi yatırım bedelleri ile inşa edilen modern ve akıllı tesislerde yaşayanların hayatlarına kalite ve konfor kazandırmanın yanında tesislerin ömürlerinin uzatılması, onlara maddi ve manevi değer kazandırılması, optimum maliyetlerle yaşatılması ve tasarım aşamasında hedeflenen konfor düzeyinin korunması temel ilkeler arasında yer alır. 3

Tesislerde, yaşam kalitesini korumak ve katkıda bulunmak için fiziki ortamların ihtiyaç duyduğu; enerji, güvenlik, temizlik için zaman ve kaynak harcanmak zorundadır. Bu aşamada tesislerin gerek duyduğu hizmetlerin idare edilmesi ihtiyacında tesis yönetimi, çözüm ortağı olarak ayrı bir iş ve uzmanlık kolu şeklinde ortaya çıkmıştır. 3

Uluslararası Tesis Yönetimi Kuruluşu IFMA (International Facility Management Association) tarafından tesis yönetimi; “İnsan, yer, süreç ve teknolojiyi entegre ederek yapılı çevrenin işlevselliğini, konforunu, güvenliğini ve verimliliğini sağlamak için birden fazla disiplini kapsayan bir meslektir.” olarak tanımlanmaktadır. 3

Dünya genelinde sektörüne yön veren IFMA, ISO TC/267 Teknik Grubuna katılarak 2018 yılında yayınlanan, ISO 41000 Tesis Yönetim Standardının geliştirilmesinde kilit rol oynamıştır. 1

Dünyada 2010-2030 yılları arasında; ulaşım, binalar ve sanayide verimlilik sağlanması ve yeni teknolojilere yönelik 8,3 trilyon dolarlık yatırımın gerçekleşmesi durumunda; aynı dönemde küresel ölçekte 8,6 trilyon dolar tasarruf edileceği (WWF, 2011), AB’nin ise Enerji Verimliliği Direktifi gereği, 2020 yılına kadar %20 enerji verimliliği hedefine (yıllık değeri 60 milyar Euro) ulaşması öngörülmektedir.

Ulusal enerji verimliliği eylem kapsamında Türkiye’nin 2023 yılında birincil enerji tüketiminin %14 azaltılması, 2023 yılına kadar kümülatif olarak 23,9 MTEP tasarruf sağlanması ve bu tasarruf için 10,9 milyar ABD doları yatırım yapılması, yatırımlar sonucunda 2033 yılına kadar kümülatif tasarruf miktarının 30,2 milyar ABD doları olması öngörülmektedir (ETKB, 2018). Bu çalışmalar ışığında, enerji verimliliği yatırımlarının kendini amorti ettiği söylenebilir. 6

[Ton eşdeğer petrol (TEP), bir ton ham petrolün yanmasıyla elde edilen enerjiye karşılık gelen enerji birimidir. Yaklaşık olarak 10 milyon kcal enerjiyi ifade eder.]

YAŞADIĞIMIZ ÇAĞIN EN BÜYÜK SORUNU DA KÜRESEL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİDİR.

Küresel sıcaklık ortalamalarının Sanayi Devrimi öncesi düzeyinin 2°C’nin üzerine yükselmesini engellemek, yaşamsal öneme sahiptir. Atmosfere salınan karbondioksit ve diğer sera gazlarının çoğu enerji üretiminden ve kullanımından kaynaklanır. Birim enerji başına daha çok enerji hizmeti ve ürünü almak anlamına gelen enerji verimliliği, enerjide %73’ler seviyesinde olan dışa bağımlılık oranımızın azaltılmasında ve iklim değişikliği ile mücadelenin etkinliğinin artırılmasında büyük bir önem taşır.

Enerji ihtiyacını, dolayısıyla emisyonlarımızı azaltmanın en ekonomik ve etkin yolu enerji verimliliğinin sağlanmasıdır.

Uluslararası Enerji Ajansı’nın (UEA) en son senaryoları, enerji verimliliğinin 2050 yılında toplam karbondioksit emisyonlarının azalmasının %31-53’ünü oluşturabileceğini tahmin etmektedir. 7

Enerji verimliliği, tüm sektörlerde geniş kapsamlı dönüşümü zorunlu kılıyor. Bununla birlikte; yeni iş imkanları yaratıyor, yeni açılımlar getiriyor. Peki, neden erteleniyor? Düşük karbon ekonomisine geçiş; hem yerel, hem ulusal hem de küresel ölçekte, yeni iş imkanları, yeni endüstriler, yeni pazarlar ve daha verimli, daha üretken ve daha yeşil bir ekonomi için bir başlangıç noktası olabilir. Enerji verimliliği uzun vadede, emisyonların azaltılmasının yanı sıra, pahalı ve sınırlı bir kaynak olan petrol ve doğal gaza bağımlılığın azaltılması için en etkin seçenektir. İşin kilit noktası, en verimli ekipmanın yatırım maliyetinin karşılanması için gerekli kaynağın oluşturulmasıdır. Sonuç olarak; enerji verimliliğine yönelik teknolojileri geliştirmek ve bunu ucuz hale getirerek yaygınlaştırmak ertelenemeyecek bir öncelik halini almak zorundadır. 7

ENERJİ:

İŞ YAPABİLME KABİLİYETİNE ENERJİ DENİR.

Günümüzde enerji ihtiyacını karşılarken yenilenebilir ve yenilenemez enerji kaynakları kullanılmaktadır.

21.yüzyılla birlikte: yenilenemez enerji kaynakları tükenmekte olduğundan, yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelmek zorunda kalınmıştır. 8

Enerji Kaynakları:

1-           Yenilenebilir (Rüzgar, Güneş, Dalga, Gel-git, Hidro, Jeotermal, Biyokütle vs.)

2-           Yenilenemez (Petrol, Kömür, Doğalgaz, Nükleer, Odun vs.)

Sanayi Devrimi, Avrupa'da 18. yüzyıl ve 19. yüzyıllarda yeni buluşların üretime olan etkisi ve buhar gücüyle çalışan makinelerin makineleşmiş endüstriyi doğurması, bu gelişmelerinde Avrupa'da ve 19. Yüzyılla - 20. yüzyılla da tüm dünyada enerjiye duyulan ihtiyaç her geçen gün katlayarak artırmıştır. 21. yüzyılla birlikte enerjiye ihtiyaç hat safhaya ulaşmıştır. 8

BM'nin (Birleşmiş Milletler) Dünya Nüfus Tahminleri Raporu'na göre, dünya genelinde 2023 yılında 8 milyar olan nüfus, 2030 yılında 8,6 milyara, 2040 yılında 9,3 milyara, 2050 yılında 10 milyara ve 2100 yılında 11,2 milyara ulaşacak. 8

Mevcut veri bizlere 27 sene içinde yani 2050’ta dünyadaki nüfus 2 milyar artacağını, 77 sene sonra yani 2100 yılında ise 3,2 milyar artacağını bizlere vermektedir. 8

Türkiye İstatistik Kurumu ( TÜİK ) verilerinden yaptığımız hesaplamaya göre 2023 yılında 85 milyon iken 2050 yılında 100 milyon olacağı ön görmektedir. 8

İnsan popülasyonunu artma verisi bize; dünyamızın, önümüzdeki yüz yıllarda nüfus artışıyla birlikte enerji talebinin de artacağını vermektedir. 8

ENERJİ VERİMLİLİĞİ NEDİR?

ENERJİ VERİMLİLİĞİ, YAŞAM STANDARDIMIZI, ÜRETİM KALİTESİNİ VE MİKTARINI DÜŞÜRMEDEN, DAHA AZ ENERJİ KULLANARAK AYNI MİKTARDAKİ İŞİ YAPABİLMEKTİR.

Başka bir deyişle; enerji verimliliği birim hizmet ya da ürün miktarında enerji tüketimini azaltmaktır. Gaz, buhar, ısı, hava ve elektrikteki enerji kayıpları enerji verimliliğiyle önlenir, atıklar değerlendirilir ya da gelişmiş teknolojiler kullanılarak, üretimi düşürmeden enerji talebi azaltılır. 7

Enerji verimliliği; daha verimli enerji kaynaklarının kullanımının yanı sıra gelişmiş endüstriyel süreçler ve enerji geri kazanımları gibi etkinliği artırıcı önlemlerle de gerçekleştirilebilir. Bununla birlikte; enerji verimliliğinin mutlaka teknolojik dönüşümlerle elde edilmesi gerekmez. Verimlilik, kamuoyunda farkındalık oluşmasını, kamusal düzenlemelerin yaşama geçirilmesini, sektörel dönüşümü hızlandıran ve verimliliği teşvik eden yasal düzenlemelerin devreye sokulmasını kapsayan uzun soluklu bir süreçtir. 7

İklim değişikliğine neden olan emisyonları ve fosil yakıtlara bağımlılığı azaltmak için yenilenebilir enerji kullanımının artmasının ve mevcut enerji talebinin düşürülmesi gerekir. Enerji talebinin düşürülmesinde enerji verimliliği çok önemli bir role sahiptir. Enerjiyi verimli kullanmak, sera gazı emisyonlarının azaltılmasında en hızlı ve maliyeti en düşük çözümdür. Özellikle; hızla artan dünya nüfusu göz önünde bulundurulduğunda, artan talebin karşılanmasında enerji verimliliğinin ne denli önemli olduğu daha iyi anlaşılır. 7

Evrendeki yaşamın kaynağı olan enerji, bir işi yapmak için harcanan emeğin tümüdür. Yürümek, beslenmek, evimizi ısıtmak ya da saçımızı kurutmak enerji kullanımına birer örnektir. Günlük yaşantımızda gereksinimlerimizi karşılarken enerjiyi verimli kullanarak, bütçemize, ülke ekonomisine ve doğanın korunmasına katkı sağlamamız mümkündür. 7

Günlük yaşantımızın hemen her anında, enerjiyi verimli kullanmaya yönelik büyük bir potansiyel bulunur. Isıtma, soğutma, aydınlatma ve ulaşım gereksinimlerimizi karşılarken, elektrikli ev aletlerini kullanırken yapabileceğimiz küçük değişikliklerle enerjiyi daha verimli kullanabilir, iklim değişikliğiyle mücadele edebiliriz. Enerji verimliliği yalnızca iklim değişikliğiyle mücadele etmek ya da daha az fatura ödemek için değil, kendi konforumuza katkı sağlamak için de önemlidir. Örneğin, yalıtımı yapılmış bir ev kışın daha sıcak, yazın daha serin olur. A+ enerji sınıfı bir buzdolabı daha az enerji kullanmanın yanı sıra daha az gürültü ve daha az buzlanma yapar. 7

Enerji verimliliği, mevcut teknolojilerin iyileştirilmesi ya da yeni teknolojilerin kullanılmasıyla tüketilen enerji miktarının azaltılmasıdır. Verimlilik, niteliği ve niceliği düşürmeden, en az girdiyle en çok çıktının elde edilmesi anlamına gelir. 7

Dünyanın her yerinde enerji, daha verimli kullanılabilir. Türkiye’nin de enerji verimliliği ile ilgili atabileceği pek çok adım bulunmaktadır. Enerji masraflarının düşürülmesiyle elde edilen tasarruf, enerji ithalatının azalmasıyla ekonomide dışa bağımlığının giderilmesi, çevresel iyileşme ve iklim değişikliğiyle mücadele, verimli enerji kullanımının yararlarından yalnızca birkaçıdır. 7

ENERJİ VERİMLİLİĞİNİN İKLİM DEĞİŞİKLİĞİYLE MÜCADELEDEKİ ROLÜ:

Atmosferdeki sera gazı emisyonlarının %77’si, petrol, kömür, doğal gaz gibi fosil yakıtların yanmasıyla oluşur. Günümüzde, başlıca sera gazlarından olan karbondioksitin atmosferdeki miktarı, doğanın kabul edebileceği miktardan çok daha hızlı artmaktadır. Bunun sonucunda, yeryüzünün ortalama sıcaklığı geçtiğimiz yüzyıl içinde 0,7°C artmıştır. Enerji üretiminde ve tüketimindeki tüm süreçlerde açığa çıkan emisyonlar, iklim değişikliğinin en önemli nedenidir. Buna ek olarak kömür ve doğal gaz gibi yakıtların kullanımı, sera gazlarının yanı sıra azot oksitler ve sülfür oksitler gibi zehirli gazlar açığa çıkarmakta, bu gazlar asit yağmuru gibi birçok sağlık ve çevre sorununa neden olmaktadır. Enerji ihtiyacını, dolayısıyla emisyonları azaltmanın en ekonomik ve etkin yolu enerji verimliliğidir. 2010-2030 yılları arasında; ulaşım, binalar ve sanayide verimlilik sağlanması ve yeni teknolojilere yönelik 8,3 trilyon dolarlık yatırımın gerçekleşmesi durumunda; aynı dönemde küresel ölçekte 8,6 trilyon dolar tasarruf edilebilecektir. 7 

Başka bir deyişle, verimlilik için yapılan yatırım kendi kendini karşılamaktadır. İklim değişikliğiyle mücadelede vazgeçilmez öneme sahip olan enerji verimliliği, artan enerji ihtiyacı için doğal kaynakların tahribini önlemenin yanı sıra ekonomik açıdan da kârlıdır. 7 

WWF-Türkiye tarafından yayınlanan, İklim Çözümleri 2050: Türkiye Vizyonu’ adlı raporda da belirtildiği üzere, 2020-2025 yılları itibariyle nüfus ve kalkınma düzeyi artarken, enerji verimliliği sayesinde tahmini talep yılda %39 oranında azaltılabilir. Enerji verimliliği ve düşük karbon ekonomisine uygun enerji türleri kullanılarak bir yandan kalkınma ve refah seviyesinin artması sağlanırken, diğer yandan yoğunluğu düşük ve fosil kaynaklı olmayan enerji biçimlerinin yaygınlaştırılması mümkün olabilir. Enerji arzında güvenliğin sağlanmasında, %73’ler seviyesinde olan dışa bağımlılık oranı ve bundan kaynaklanan risklerin azaltılmasında ve iklim değişikliğiyle mücadelede etkinliğin artırılmasında, enerjinin üretiminden kullanımına kadar tüm süreçte verimliliğin sağlanması, israfın önlenmesi ve enerji yoğunluğunun azaltılması büyük bir önem taşımaktadır. 7 

Sürdürülebilirlik penceresinden baktığımızda, enerji tüketimindeki artış en aza indirilirken, refah seviyesinin yükseltilmesi düşük karbon ekonomisiyle mümkündür. Enerji yoğunluğunu azaltırken, ekonomik büyümeyi dengelemek ve enerji tüketimini azaltmak, hükümet politikalarında önceliklendirilmelidir. Karbon yoğunluğunun düşürülmesini hedefleyen politikalar yerel, ulusal ve küresel ölçekte benimsenmelidir. 7

TEKNOLOJİNİ GELİŞMESİYLE; ENERJİYİ DAHA AZ TÜKETEREK, ÜRETİMİMİZİ ARTIRMAMIZ MÜMKÜN OLACAKTIR.

SeaPearl Ataköy projemiz 2013 yılından beri devam etmekte olup, 2023 yılı itibariyle de sona ermiştir.

Son etabımız, SeaPearl Ataköy Hastane Projemizde (Medicana Ataköy Hastanesi, 11 Eylül 2023 tarihinde beri aktif çalışmaktadır.);

Mekanik Sistemlerimizde, çok verimli komponentlerin kullanılması, sistem entegrasyonların iyi yapılması, mekanik otomasyonun etkin kullanılması ve tasarım ile uygulamadaki inovatif yaklaşımlarla Elektrikte %36,  Doğalgazda %39 tasarruf bir yapı kurgulanmıştır.

Yazımda vurgulamak istediğim “Enerji Verimliliği ve İklim Değişikliği” vurgusuna, uygulama olarak aslında çok güzel bir örnek olmuştur.

Elektromekanik alanda nerdeyse tüm sistemleri görebileceğimiz hastane uygulamalarında; pasif yangın durdurucuları, sıhhi tesisat, pissu tesisatı, sulu yangın söndürme tesisatı, gazlı yangın söndürme tesisatı (Projemizde uygulama olarak, Novec1230 tercih edilmiştir.), ısıtma tesisatı, soğutma tesisatı, havalandırma tesisatı, duman egzoz ve basınçlandırma tesisatı, vrv tesisatı, yağmur tesisatı, sifonik sistem tesisatı, pnömatik sistem tesisatı, sismik uygulamalar, medikalgaz tesisatı, yağ ayırıcı sistemler, kojenerasyon sistemleri, gri su tesisatı, trijenerasyon sistemleri, mekanik sistemler otomasyonları, yangın sistemi otomasyonu, medikal cihaz otomasyon ve sistemsel entegrasyonlar (mekanik, elektrik, medikal, otomasyon vs) vs tümünü bir arada görülecek yapılar olarak karşımıza çıkmaktadır.

Bu vesileyle de emeği geçen tüm ilgililere bir kez daha teşekkür etmek isterim.

SeaPearl Ataköy Hastane (Medicana Ataköy Hastanesi) projemizde ayrıca, tüm klima santrallerinde uv-c lambası, hijyenik klima santrallerinde ise ultrasonik nemlendirme cihazı, kullanma sıcak suyu temininde tam hijyenik boyler, ses probleminin minimize etmek için akustik panjur, lejyoner hastalığını bertarafa edecek vana sistemi ile otomasyon kurgulaması vs. türü projesel onlarca iyileştirmelerle hastalarımız, çalışanlarımız ve misafirlerimize uluslararası standartların üstünde kalite, konfor ve güvenlik sağlanmıştır.

Seapearl Ataköy Hastane Projemizde, Yaklaşık %40 Emsallerine Göre Daha Verimli Olma Sebeplerin Başında Gelen Bazı Hususlarsa;

SONUÇ:

Enerjiyi, verimli kullandığımız takdirde; İklim Değişimine müspet anlamda katkımız olmaktadır. Enerji verimliliği bu kampsam bakmamız, hepimiz için çok önem vermemiz gerek bir husus olarak karşımıza çıkmaktadır.

Ürettiğimiz yapılarda; enerjinin ve enerji kaynaklarının etkin ve verimli kullanılması, enerji israfının önlenmesi, enerji maliyetlerinin azaltılması ve çevrenin korunmasını sağlamak için asgari olarak binanın enerji ihtiyacı ve enerji tüketim sınıflandırması, yalıtım özellikleri ve ısıtma ve soğutma sistemlerinin verimi konularında elimizden gelen tüm gayreti göstermek tüm toplum paydaşlarını görevidir.

Binanın enerji kullanımı azaltmasının nedenlerden birisi de dünyada iklim kuşaklarından yararlanmaktır. Dünyada farklı iklim kuşakları vardır.

Bizler yaşadığımız binaları, iklim koşullarına göre tasarlamak zorundayız. En ince ayrıntısına kadar düşünüp, hayata geçirmekten aslında mükellefiz.  Binanın enerji sistemini en masrafsız ve tasarruf sağlayacak şekilde, inceleyerek ve tasarlayarak, mimari tasarımlar geliştirerek uygulamamız gerekir.

Aynı yapıyı; Erzurum’da yaparken ki kriterimizle Ankara’da ya da İstanbul’da yapılmasını projelendirip kurguladığımızdaki kriterlerimiz çok farklıdır.

Örneğin Eylül 2023’de bitirdiğimiz, SeaPearl Ataköy Hastane (Medicana Ataköy Hastanesi) İstanbul Bakırköy ilçesinde olup, denize çok yakın olması sebebiyle dış alanda konumlandırdığımız tüm cihazlarımız denizsuyunun rüzgarla gelme sebebiyle korozyon tehlikesine karşı ekstra önlem alınmıştır. Benzeri önemler, nem konusunda da alınmıştır. Aynı yapı örneği, İstanbul Başakşehir ilçesinde olsaydı bu konuyla ilgili hassasiyet daha az olurdu. Tabi bu hassasiyetten dolayı alınan ürünler, özel üretim olması sebebiyle maliyetlerimizi de yükseltmiştir.

Bizden sonra gelecek nesillere yani çocuklarımıza, yaşanabilecek bir dünya bırakmak, onlara borcumuzdur. Çünkü onlara da ödünç aldık ve onlara olması gerektiği gibi teslim etmemiz gerekmez mi?

Asgari enerji tüketimiyle ilgili sorumluluğumuz, tüm topluma, hatta dünyaya karşı bir görev olarak atfetmemiz gerekir.

Not: 31. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, 21-23 Eylül 2023 tarihlerinde İstanbul Nişantaşı Üniversitesi Neotech Kampüste gerçekleştirilen organizasyondaki TESYÖN Kurucu Yönetim Kurulu Üyesi olarak yaptığım sunumum teknik makaleye çevrilmiş halidir.

 (Magic Mechanic Meetings© yazı dizisi devam edecek…)

KAYNAKÇA:

1-) IFMA

https://www.ifma.org/

2-) Tesis Yönetim Tarihi ve Geleceği

https://www.insaattedarik.com.tr/makale/tesis-yonetimin-tarihi-ve-gelecegi/

3-) Tesis Yönetimi Nedir? Küresel ve Ulusal Ölçekten Bakış

https://emsal.com/tesis-yonetimi-nedir-kuresel-ve-ulusal-olcekten-bakis/

4-) Topkapı Sarayı

https://tr.wikipedia.org/wiki/Topkapı_Sarayı

5-) Tesis Yönetimi Kapsamında Ankara Arcadium Avm Yönetim Örneğinin İncelenmesi

https://javstudies.com/files/javstudies_makaleler/b89efbd0-4827-4d87-9803-fbb987749a72.pdf

6-) Türkiye’nin Enerji Verimliliği Ve İklim Değişikliği Performansı: Mevcut Durum Ve Gelecek Projeksiyonu

https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/929379

7-) Enerji Verimliliği ve İklim Değişikliği

https://wwftr.awsassets.panda.org/downloads/wwf_enerjiverimliligi.pdf

8-) Ülkemizde Enerji İle İlgili Veriler

https://www.sektorumdergisi.com/ulkemizde-enerji-ile-ilgili-veriler/

[Not: Yazıdaki resimler bilgi amaçlı konulmuştur. Yayınlamasında telif ihlali anlamında sıkıntı yaşanması adına, gerekli prosedürleri yapılması yayıncı kuruluşa aittir. Teknik yazı ve/veya makale de, alıntı yapılan kaynaklar “kaynakça” kısmında belirtilmektedir. Lütfen bu konuda gerekli hassasiyeti gösteriniz.]

Semih ÇALAPKULU

Makina Mühendisi

semihcalapkulu@hotmail.com

Habere ifade bırak !
Habere ait etiket tanımlanmamış.
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve akillibinam.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için çerezler kullanılmaktadır, sitemizi kullanarak çerezleri kabul etmiş saylırsınız.